Network ikiden fazla bilgisayarın birbirleriyle iletişim halinde
olmasıdır. Bu iletişim internet üzerinden farklı kıtalardaki iki
bilgisayar arasında da olabilir * aynı mekan içinde olan iki bilgisayar
arasında da. Eğer bu bilgisayarlar aynı yerel alan içinde bulunurlarsa
bu network *
LAN (local area network) olarak adlandırılır. Bu iş için her
bilgisayarda iletişimi sağlayan ethernet kartları ve gerekli kablolar
mutlaka olmalıdır. LAN büyüdükçe bu sisteme HUB * Server gibi LAN`ın
hızını ve yeteneğini arttıracak üniteler eklenir.
LAN İLE YAPILABİLECEKLERİNİZ
LAN`ın temel faydası verilerin paylaşımıdır. Ancak bunu çok farklı
yollarla kullanabilirsiniz. Örneğin ofislerde tek bir yazıcının bütün
ofis çalışanlarınca kullanılabilmesi * bütün kullanıcılar arasında
haberleşmenin bilgisayar ekranından yapılabilmesi * gelen faksların
kullanıcıların ekranında görüntülenebilmesi ve her kullanıcının kendi
sisteminden faks çekebilmesi * bir uygulamanın server üzerinde
çalışırken birden fazla kullanıcı tarafından kullanılabilmesi. Ev ve
ofis kullanıcıları tek bir internet bağlantısı ile birden fazla
bilgisayarı internet’e bağlayabilir * e-mail alıp verebilir ve hatta
oyun oynayabilirler.
LAN TİPLERİ:
İki bilgisayar arasındaki LAN : Bu en küçük lan tipi aynı zamanda en
hesaplım olanıdır da. Her iki bilgisayara ethernet kartı takmak ve bu
kartları CAT5 standardında cross bir kablo ile bağlamak yeterlidir.
İkiden fazla bilgisayar arasında BNC ile kurulan LAN: Bilgisayar sayısı
ikiden fazla ise izlenebilecek iki yol vardır. Bunlardan birincisi tüm
bilgisayarlardaki ethernet kartlarını BNC kablolar yardımıyla seri
olarak bağlamaktır. Bu sistemde her bilgisayar bir sonrakine bağlanarak
bir zincir kurulur. Zincirin başına ve sonuna ise sonlandırıcı adı
verilen bir parça yerleştirilir. Ancak oldukça eski olan bu sistemin pek
çok dezavantajı var. Bunlardan birincisi BNC kablolarla 100Mbitlik
bağlantı kurulamaması. Diğer bir dezavantaj ise kablo ağının herhangi
bir noktasındaki kopma veya arızanın tüm LAN`ın iletişiminin kopmasına
yol açması. Ancak üç-dört bilgisayar arasında ucuza mal olacak bir LAN
kurmak istiyorsanız bu sistemi tercih edebilirsiniz.
İkiden fazla bilgisayarlar arasında CAT5 ile kurulan LAN : Günümüzde
daha yaygın olan sistem ise tüm bilgisayarların CAT5 tipi kablolarla bir
HUB`a bağlanması. Bu sistemde isterseniz her workstation aynı HUB`a
bağlanarak birbirleriyle iletişim kurmaları sağlanabildiği gibi HUB`a
bir server bağlanarak server üzerinden bilgi paylaşımı sağlanabilir. Bu
sistem 100Mbit ile 1Gigabit arasındaki hızlarla çalışabildiği gibi her
makine HUB`a ayrı bir kablo ile bağlandığından bağlantılardan birindeki
arıza diğerlerini etkilememektedir. Ayrıca günümüzde network üzerinden
kullanılabilen programların pek çoğunda veri iletimi bu sisteme göre
tasarlanmıştır. Örneğin Logo veya ETA gibi bazı ticari programlar BNC
sistemi üzerinde çalışmamaktadır. (Bu son cümle bana oldukça mantıksız
geldi*daha önce bu programların BNC de çalıştığını gördüm*hem niye
çalışmasın ki ? –webmaster-)
BİR LAN`IN KURULMASI:
Kablolama
LAN`ınızı kurarken yapmanız gereken ilk iş kabloların döşenmesi. Bu
sanıldığından çok daha fazla dikkat gerektiren bir iş. Kablolarınızın
nereden geçeceğine karar verirken kablonun üzerine basılmayacağından ve
elektrik hattınıza minimum 10 cm mesafeden geçtiğinden emin olun. Ayrıca
kablonun üzerine ağır şeyler konmaması gerektiğini de unutmayın.
Sağlıklı bir yapı için kablolarınızın zemin altındaki ya da duvar
kenarındaki kanallardan geçmesi en uygun çözümdür. Zemin altından geçen
kanallar daha çok mimari işlemler gerektiğinden ancak yeni yapılan veya
tadilat halinde olan bir mekanda düşünülebilir. Ancak duvar kenarından
giden plastik kanallar hem daha pratik hem de daha hesaplı bir çözüm
sunar.
Network`ler de kullanılan kablolar diğer kablolardan farlıdır. Bu
kabloların döşenmesindeki en önemli problem konnektörlerinin
takılmasıdır. Eğer bilgisayarlar birbirine yakınsa 3 veya 5 metrelik
hazır kablolar kullanabilirsiniz. Ancak daha fazla uzunluklar için kendi
kablolarınızın ucuna kendi konnektörlerinizi bağlamanız gerekebilir.
CAT5 kabloların uçlarındaki konnektörler bağlanırken kablo demeti
içindeki renkli ince kabloların belli bir sıraya dizilmesi ve
konnektörün özel bir pense ile sıkılması gerekir. Bu yüzden kabloların
uzunluklarını tespit edip sipariş üzerine yaptırmak işinizi oldukça
kolaylaştıracaktır. Eğer siz konnektörleri kendiniz takma imkanına
sahipseniz konnektörlerin iyi sıkıldığından emin olun. Eğer BNC kablo
ile seri bağlantılı bir LAN kuracaksanız işiniz daha kolay. Çünkü
BNC`lerin konnektörlerini normal bir pense ile takmanız mümkün. Ama BNC
konnektörler daha önce bahsettiğimiz özel pense yardımıyla sıkılmak
üzere tasarlandığından normal pense ile bu iş biraz zordur.
ETHERNET KARTLARININ KURULMASI
Ethernet kartları bilgisayarın LAN ile iletişim kurmasını sağlar. Bu
kartların takılması diğer kartlardan farklı değildir. İsterseniz 10Mbit
isterseniz 10/100Mbit bir ethernet kartı seçin bulacağınız kart büyük
ihtimalle PCI olacaktır. İlk yapmanız gereken bilgisayarınızın kasasını
açtıktan sonra boş bir PCI yuvası seçmek. Bu yuvanın arka tarafını
kapayan ****l parçasını çıkarın ; kartınızı yuvaya dik olarak
yerleştirip arka tarafını sabitleyen vidayı takın. Hepsi bu.
Daha sonra yapmanız gereken kartı windows`a tanıtmak. Kartı takıp
PC`nizi açtıktan sonra Windows`unuz Plug and Play sayesinde yeni
kartınızı algıladığını tanıyacak ve sizden driverların yerini
soracaktır. Kart ile birlikte gelen sürücü disketini ya da CD sini
bilgisayara takın ve Windows`a sürücülerin yerini gösterin. Aldığı
sürücüleri yükledikten sonra Windows sistemi açıp kapamanızı
isteyecektir. Tekrar açıldıktan sonra yapmanız gereken Başlat menusundan
Ayarlar – Denetim masasını seçin. Burada sistem aygıt yöneticisi
sekmesine geçin. Buradaki listede Network Bağdaştırıcıları isminde bir
satır göreceksiniz. Bunun yanındaki artı işaretine basarak altındakilere
baktığınızda az önce yüklediğiniz ethernet kartını göreceksiniz.
Kartınızın yanındaki ikonun üzerindeki sarı ünlem veya kırmızı çarpı
ethernet kartınızın sürücülerinde bir hata olduğunu gösterir. Bu durumda
sürücüleri tekrar yüklemeyi veya daha yeni bir sürücü bulmayı
düşünmelisiniz. Eğer herhangi bir işaret görünmüyorsa ethernetiniz büyük
olasılıkla çalışacaktır.
Bundan sonraki adım Network ayarlarını yapmak. Denetim masasına girerek
Network ikonuna ikim kere tıklayın ve network ayarlarına girin. Buradaki
pencerede yine ethernet kartınızın ismini göreceksiniz. Burası
konfigürasyon penceresidir. İlk yapmanız gereken networkünüzün cilent
tipini * ardından bu networkün konuşacağı dil olan protokolü seçmek.
Windows 95 PC lerin network tipi Client for Microsoft Network`tür. Önce
ekleye tıklayın * ardından İstemci ve Microsoft`u seçip sonunda Client
For Microsoft`a kadar ilerleyin ve bunu seçin. Ardından ekle * iletişim
kuralları * Microsoft`tan TCP/IP * Netbeui ve IPX/SPX protokollerinden
birini seçebilirsiniz. Hepsini de işaretleme şansınız da var. Fakat bu
durumda sistem %3 oranında yavaşlayacaktır. Konfigürasyon penceresine
geri döndükten sonra tanımlama sekmesinden PC`nizi diğer PC`lere
tanıtmanız gerekecek. Bilgisayar ismi kısmına sisteminize verdiğiniz
herhangi bir ismi Türkçe karakterler kullanmadan yazın. Aynı durum
çalışma grubu için isim verirken de geçerli yalnız aynı gruba dahil
etmek istediğiniz tüm bilgisayarlara aynı çalışma grubu ismi vermeyi
unutmayın. Bilgisayar tanımı kısmı doldurulmayabilir de. Artık Enter`a
basabilirsiniz. Dosyalar yüklenecek ve Windows sizden sistemi açıp
kapamanızı isteyecektir. Windows tekrar açıldığında sizden Microsoft
Network`a girmeniz için bir şifre soracaktır. İstediğiniz bir şifreyi
yine Türkçe karakter kullanmamaya dikkat ederek yazınız. Enter`a
bastıktan sonra şifrenizi tekrar yazmanızı isteyecek. Şifrenizi
tekrarlayın.
KABLOLARIN TAKILMASI
Yapacağımız son işlemlerden biri kabloların takılması. Eğer iki
bilgisayar kullanıyorsanız CAT5 Cross kablonuzu iki bilgisayarın
ethernet kartları üzerindeki yuvalara takın. Eğer ikiden fazla
bilgisayarınız varsa bir HUB`a ihtiyacınız var. HUB fiyatları son
zamanlarda oldukça düştü. Küçük bir network için 10Mbit`lik bir HUB`ı
60$`ın altına bulabilirsiniz. HUB`lar 5`lik * 8`lik * 16`lık vs. gibi
kullanıcı sayılarına göre sınıflandırılır. Eğer ileride sisteme birkaç
bilgisayar daha ekleyecekseniz HUB`ınızı bayiden buna göre almak
mantıklı bir hareket olacaktır. Ancak HUB`ınız da yer kalmadıysa ve
bağlamak istediğiniz yeni bir bilgisayar varsa bir HUB daha alıp iki
HUB`ı yine CAT5 kablo yardımıyla birbirine bağlayarak kullanıcı sayınızı
arttırabilirsiniz. Bilgisayarınızı HUB`a bağlamak oldukça kolay. Her
bilgisayarın ethernet kartını tek tek CAT5 kablolar yardımıyla HUB`a
girmeniz yeterli. Bilgisayarları hangi sıra ile girdiğinizin önemi yok.
Ayrıca HUB`ı adaptörü yardımıyla fişe takmak dışında bir işlem yapmak
zorunda değilsiniz.
PAYLAŞIM
Şimdi dosyalarınızı veya yazıcılarınızı paylaştırmayı düşünebiliriz.
Bunun için yine Denetim Masasından Ağ`a ulaşıp Ekle * Hizmetten dosya ve
yazıcı paylaşımınızı içeren Microsoft Ağları için Dosya ve Yazıcı
Paylaşımını seçmelisiniz. Gelecek pencereden sadece dosya veya sadece
yazıcınızı paylaştırma şansına sahipsiniz. İki defa tamam tuşuna basıp *
dosyalar yüklendikten sonra PC`nizi tekrar başlatmanız gerekiyor.
Şifrenizi yazıp networke login olduktan sonra Bilgisayarım`dan
hard-diskinize mouse’un sağ tuşu ile tıklayarak Paylaşımı seçin.
Buradaki pencerede Paylaşımın Adı kısmına diğer bilgisayarlar da hard –
diskinizin adının ne olarak görünmesini istiyorsanız belirtin. Alt
taraftaki erişim türü kısmından hard-diskinize erişenlere salt okuma
sınırlaması getirebilirsiniz. Bu durumda hard-diskiniz üzerinde kimse
değişiklik yapamaz * herhangi bir dosyayı silemez * sadece sizin
makinenizden dosya kopyalayabilir. Bu seçeneğin virüs girmesini de
engellediğini unutmayın. Ancak isterseniz Tam Erişim hakkı vererek
isteyenin hard-disk üzerinden istediğini yapabilmesini
sağlayabilirsiniz.
Elbette tüm hard-diskinize erişim vermek zorunda değilsiniz. Yukarıda
bahsettiğimiz işlemleri hard-diskinizdeki herhangi bir klasöre de
yapabilirsiniz. Yazıcınızı paylaştırmak için yapmanız gereken Başlat`tan
Ayarlar`ı oradan da yazıcıları seçmek. Açılan pencereden paylaştırmak
istediğiniz yazıcıya sağ tık yapıp paylaşımı seçin. Buradan yazıcının
adını belirleyebilir ve paylaştırabilirsiniz.
Bundan sonra networkünüzü kullanmaya başlayabilirsiniz. Masa üstündeki
ağ komşuları ikonuna tıklayarak diğer bilgisayarlardaki paylaştırılmış
dosyaları görebilirsiniz. Bu sisteme WinGate gibi bir proxy programı
ekleyerek internet erişiminizi de paylaşabilirsiniz. Ancak bir Exchange
Server ile farklı e-mail hesaplarını düzenlemek veya Fax Server ile her
bilgisayardan kolayca fax atıp alabilmek istiyorsanız bir server`a
ihtiyacınız olacak. İsterseniz kullandığınız bilgisayarlardan birini
server olarak atayın isterseniz ayrı bir bilgisayar alın. Ancak bunun
için NT gibi network kullanımına daha uygun bir işletim sistemi ve
profesyonel yardıma ihtiyacınız olacak.
NETWORK SEÇİMİ VE KURULUMU
Bir bilgisayar ağı kurmadan önce tasarım konusunda belli kararlar
almamız gerekiyor. Eğer küçük bir ağ planlıyorsanız* bu süreç oldukça
kısalmakla beraber kesinlikle önemini yitirmeyecektir. İlk olarak *
ağınızla hangi amaçlara ulaşmak istediğinizi belirlemek için bir
fizibilite ve sistem analizi çalışması yapmanız gerekiyor. Böyle bir
çalışma size doğru kit 'in seçiminde kuşkusuz çok yardımcı olacaktır.
YÖNETİCİ ATANMASI
Bu safhada yarı veya tam zamanlı bir ağ sorumlusu atamanız ve ona
gerekli yetkileri vermeniz akıllıca olacaktır. Ağın verimliliği
güvenirliliği ve güvenliği açısından sorumluluğun tek noktada toplanması
yararlıdır.
TEMEL ALTYAPISAL KARARLAR
Artık* ağ projenizi meydana getirme aşamasına geldiniz. Bu çalışmanın en
sıkıcı ve yorucu yanı kablo döşenmesidir. Ancak bu aşamada yapılacak
dikkatsizlikler ileride pahalı bir başağırısı kaynağınız olabilir.
Peki seçenekler ne ? İşte küçük bir liste:
Koaksiyel kablo veya korumasız telefon kablosu (UTP) kullanan 10 MB/sn
veya 100MB/sn hızında Ethernet (diğer adıyla 10BaseT)
4 veya 16MB/sn hızında Token Ring
100MB/s hızında Fiber-optik dağılımlı veya bakır dağılımlı Veri
Arabirimi (FDDI-Fiber Distributed Data İnterface- Copper DDI)
Asenkron Transfer Modu (ATM)*155 MB/sn
En iyi seçenek hangisi? Herhalde 10 MB/sn hızındaki kategori 5 UTP
üzerinden Ethernet *çünkü bu sistem oldukça ucuz ve genişletilmesi
kolay. Toptan alındıklarında daha da ucuzlayan Ethernet NICleri (Network
Interface Card) 100-200 dolara gibi fiyatlarla satın alabilirsiniz.
Kartların yazılım yoluyla ayarlanabilir olmasına dikkat ederseniz * hem
her değişiklikte PC'leri açmaktan kurtulur hem de şalter ayarlarının
kaybedilmesi olasılığını yok edersiniz. Ayrıca alacağınız kart * Novell
NE2000 standardı ile uyumlu olmalı ve çok kullanılan işletim sistemleri
için sürücülerle beraber satılmalıdır. Çalıştığınız teknisyenlerin çoğu
NICkonusunda deneyimli olacaklardır.
NIC'lerinizi koaksiyel kablolar yardımıyla birbirine bağlayabilirsiniz
ancak sisteminiz kablolarda meydana gelecek arızalara karşı savunmasız
olacaktır ve en küçük hasarda bütün ağ kullanım dışı kalacaktır.
Katagori 5 tipi UTP kullanılan sistemler ise bütün kablolar tek bir
kutuda toplandıkları için daha hızlı ve güvenilirdirler. Kablolardan
birinde meydana gelecek olan arıza sadece bir PC'yi etkiler.
Bu kutulardan biri olan Hewlett-Packard J2610A* fiyat verim oranı en
yüksek ürünlerden biridir. Küçük çalışma grupları için tasarlanan sekiz
kapılı bu kutu *250-350 dolar arasında fiyatlara bulunabiliyor. Kutuyu
aldığınızda yapmanız gereken tek işlem * kutuya NIC'lerden gelen
kabloları ön panel aracılığıyla bağlamak. Sonra Windows For Workgroups
kullanarak yazıcıları ve sabit diskleri paylaşabilirsiniz.
Ayrıca iki ayrı çalışma grubunuz varsa ve bunları birleştirmek
istiyorsanız* bir kutunun herhangi bir kapısını diğer bir kutunun
birinci kapısına bağlamanız ve bir düğmeye basmanız yeterlidir. Arka
panelde * koaksiyel * hatta fiber-optik kablo bağlantıları imkanı sunan
ve birçok ağı birleştirmeye yarayan modül yuvası ve bütün ağı
yönetebilecek bir PC bağlamak için bir kart girişi bulunuyor. Bu PC
yardımıyla kutuya bağlı terminalleri görebilir* bir kapının statüsünü
inceleyip değiştirebilir* LAN trafiğini ve aşırı yükleme verilerini
görebilir ve kutuyu sıfırlayabilirsiniz.
Diğer kablo şemaları* özel ihtiyaçlarınızın olmadığını varsayarsak *
maliyet açısından Ethernet ile baş edemiyorlar. IBM tarafından
tasarlanan Token Ring sisteminin çeşitli avantajları var. Yıldız
biçimindeki bu yapılanma cinsi 4MB/sn hızında olmasına rağmen 10MB/sn
hızında Ethernet kadar hızlı çalışıyor (eğer ağ çok yüklüyse daha da
hızlı. Koaksiyel Ethernet'den daha güvenli olan bu sistemin maliyeti de
oldukça yüksek tutuyor.
100MB/sn hızında Ethernet sistemlerine * bant genişliği önemli değilse
pek rağbet etmeyin. Yalnız kablolarınız ilerideki bir genişleme
olasılığına karşılık 100MB/sn hızında olsunlar. Kapasite sorunlarını
yeni bir kutu ekleyerek çözmek daha etkili oluyor.
Şu sırada hızlı Ethernet için üç standart rekabet ediyor ve yanlış seçim
yapma olasılığı hayli yüksek. Ayrıca seçim yaptığınızda yeni bir
teknoloji olan ATM hepsinin pabucunu dama atmış olabilir. Fiber-Optik
teknolojisiyle uğraşmanız gereksiz: bakır UTP'ler 100MB/sn Ethernet ve
hatta 155MB/sn ATM için bile yeterli oluyorlar.
olmasıdır. Bu iletişim internet üzerinden farklı kıtalardaki iki
bilgisayar arasında da olabilir * aynı mekan içinde olan iki bilgisayar
arasında da. Eğer bu bilgisayarlar aynı yerel alan içinde bulunurlarsa
bu network *
LAN (local area network) olarak adlandırılır. Bu iş için her
bilgisayarda iletişimi sağlayan ethernet kartları ve gerekli kablolar
mutlaka olmalıdır. LAN büyüdükçe bu sisteme HUB * Server gibi LAN`ın
hızını ve yeteneğini arttıracak üniteler eklenir.
LAN İLE YAPILABİLECEKLERİNİZ
LAN`ın temel faydası verilerin paylaşımıdır. Ancak bunu çok farklı
yollarla kullanabilirsiniz. Örneğin ofislerde tek bir yazıcının bütün
ofis çalışanlarınca kullanılabilmesi * bütün kullanıcılar arasında
haberleşmenin bilgisayar ekranından yapılabilmesi * gelen faksların
kullanıcıların ekranında görüntülenebilmesi ve her kullanıcının kendi
sisteminden faks çekebilmesi * bir uygulamanın server üzerinde
çalışırken birden fazla kullanıcı tarafından kullanılabilmesi. Ev ve
ofis kullanıcıları tek bir internet bağlantısı ile birden fazla
bilgisayarı internet’e bağlayabilir * e-mail alıp verebilir ve hatta
oyun oynayabilirler.
LAN TİPLERİ:
İki bilgisayar arasındaki LAN : Bu en küçük lan tipi aynı zamanda en
hesaplım olanıdır da. Her iki bilgisayara ethernet kartı takmak ve bu
kartları CAT5 standardında cross bir kablo ile bağlamak yeterlidir.
İkiden fazla bilgisayar arasında BNC ile kurulan LAN: Bilgisayar sayısı
ikiden fazla ise izlenebilecek iki yol vardır. Bunlardan birincisi tüm
bilgisayarlardaki ethernet kartlarını BNC kablolar yardımıyla seri
olarak bağlamaktır. Bu sistemde her bilgisayar bir sonrakine bağlanarak
bir zincir kurulur. Zincirin başına ve sonuna ise sonlandırıcı adı
verilen bir parça yerleştirilir. Ancak oldukça eski olan bu sistemin pek
çok dezavantajı var. Bunlardan birincisi BNC kablolarla 100Mbitlik
bağlantı kurulamaması. Diğer bir dezavantaj ise kablo ağının herhangi
bir noktasındaki kopma veya arızanın tüm LAN`ın iletişiminin kopmasına
yol açması. Ancak üç-dört bilgisayar arasında ucuza mal olacak bir LAN
kurmak istiyorsanız bu sistemi tercih edebilirsiniz.
İkiden fazla bilgisayarlar arasında CAT5 ile kurulan LAN : Günümüzde
daha yaygın olan sistem ise tüm bilgisayarların CAT5 tipi kablolarla bir
HUB`a bağlanması. Bu sistemde isterseniz her workstation aynı HUB`a
bağlanarak birbirleriyle iletişim kurmaları sağlanabildiği gibi HUB`a
bir server bağlanarak server üzerinden bilgi paylaşımı sağlanabilir. Bu
sistem 100Mbit ile 1Gigabit arasındaki hızlarla çalışabildiği gibi her
makine HUB`a ayrı bir kablo ile bağlandığından bağlantılardan birindeki
arıza diğerlerini etkilememektedir. Ayrıca günümüzde network üzerinden
kullanılabilen programların pek çoğunda veri iletimi bu sisteme göre
tasarlanmıştır. Örneğin Logo veya ETA gibi bazı ticari programlar BNC
sistemi üzerinde çalışmamaktadır. (Bu son cümle bana oldukça mantıksız
geldi*daha önce bu programların BNC de çalıştığını gördüm*hem niye
çalışmasın ki ? –webmaster-)
BİR LAN`IN KURULMASI:
Kablolama
LAN`ınızı kurarken yapmanız gereken ilk iş kabloların döşenmesi. Bu
sanıldığından çok daha fazla dikkat gerektiren bir iş. Kablolarınızın
nereden geçeceğine karar verirken kablonun üzerine basılmayacağından ve
elektrik hattınıza minimum 10 cm mesafeden geçtiğinden emin olun. Ayrıca
kablonun üzerine ağır şeyler konmaması gerektiğini de unutmayın.
Sağlıklı bir yapı için kablolarınızın zemin altındaki ya da duvar
kenarındaki kanallardan geçmesi en uygun çözümdür. Zemin altından geçen
kanallar daha çok mimari işlemler gerektiğinden ancak yeni yapılan veya
tadilat halinde olan bir mekanda düşünülebilir. Ancak duvar kenarından
giden plastik kanallar hem daha pratik hem de daha hesaplı bir çözüm
sunar.
Network`ler de kullanılan kablolar diğer kablolardan farlıdır. Bu
kabloların döşenmesindeki en önemli problem konnektörlerinin
takılmasıdır. Eğer bilgisayarlar birbirine yakınsa 3 veya 5 metrelik
hazır kablolar kullanabilirsiniz. Ancak daha fazla uzunluklar için kendi
kablolarınızın ucuna kendi konnektörlerinizi bağlamanız gerekebilir.
CAT5 kabloların uçlarındaki konnektörler bağlanırken kablo demeti
içindeki renkli ince kabloların belli bir sıraya dizilmesi ve
konnektörün özel bir pense ile sıkılması gerekir. Bu yüzden kabloların
uzunluklarını tespit edip sipariş üzerine yaptırmak işinizi oldukça
kolaylaştıracaktır. Eğer siz konnektörleri kendiniz takma imkanına
sahipseniz konnektörlerin iyi sıkıldığından emin olun. Eğer BNC kablo
ile seri bağlantılı bir LAN kuracaksanız işiniz daha kolay. Çünkü
BNC`lerin konnektörlerini normal bir pense ile takmanız mümkün. Ama BNC
konnektörler daha önce bahsettiğimiz özel pense yardımıyla sıkılmak
üzere tasarlandığından normal pense ile bu iş biraz zordur.
ETHERNET KARTLARININ KURULMASI
Ethernet kartları bilgisayarın LAN ile iletişim kurmasını sağlar. Bu
kartların takılması diğer kartlardan farklı değildir. İsterseniz 10Mbit
isterseniz 10/100Mbit bir ethernet kartı seçin bulacağınız kart büyük
ihtimalle PCI olacaktır. İlk yapmanız gereken bilgisayarınızın kasasını
açtıktan sonra boş bir PCI yuvası seçmek. Bu yuvanın arka tarafını
kapayan ****l parçasını çıkarın ; kartınızı yuvaya dik olarak
yerleştirip arka tarafını sabitleyen vidayı takın. Hepsi bu.
Daha sonra yapmanız gereken kartı windows`a tanıtmak. Kartı takıp
PC`nizi açtıktan sonra Windows`unuz Plug and Play sayesinde yeni
kartınızı algıladığını tanıyacak ve sizden driverların yerini
soracaktır. Kart ile birlikte gelen sürücü disketini ya da CD sini
bilgisayara takın ve Windows`a sürücülerin yerini gösterin. Aldığı
sürücüleri yükledikten sonra Windows sistemi açıp kapamanızı
isteyecektir. Tekrar açıldıktan sonra yapmanız gereken Başlat menusundan
Ayarlar – Denetim masasını seçin. Burada sistem aygıt yöneticisi
sekmesine geçin. Buradaki listede Network Bağdaştırıcıları isminde bir
satır göreceksiniz. Bunun yanındaki artı işaretine basarak altındakilere
baktığınızda az önce yüklediğiniz ethernet kartını göreceksiniz.
Kartınızın yanındaki ikonun üzerindeki sarı ünlem veya kırmızı çarpı
ethernet kartınızın sürücülerinde bir hata olduğunu gösterir. Bu durumda
sürücüleri tekrar yüklemeyi veya daha yeni bir sürücü bulmayı
düşünmelisiniz. Eğer herhangi bir işaret görünmüyorsa ethernetiniz büyük
olasılıkla çalışacaktır.
Bundan sonraki adım Network ayarlarını yapmak. Denetim masasına girerek
Network ikonuna ikim kere tıklayın ve network ayarlarına girin. Buradaki
pencerede yine ethernet kartınızın ismini göreceksiniz. Burası
konfigürasyon penceresidir. İlk yapmanız gereken networkünüzün cilent
tipini * ardından bu networkün konuşacağı dil olan protokolü seçmek.
Windows 95 PC lerin network tipi Client for Microsoft Network`tür. Önce
ekleye tıklayın * ardından İstemci ve Microsoft`u seçip sonunda Client
For Microsoft`a kadar ilerleyin ve bunu seçin. Ardından ekle * iletişim
kuralları * Microsoft`tan TCP/IP * Netbeui ve IPX/SPX protokollerinden
birini seçebilirsiniz. Hepsini de işaretleme şansınız da var. Fakat bu
durumda sistem %3 oranında yavaşlayacaktır. Konfigürasyon penceresine
geri döndükten sonra tanımlama sekmesinden PC`nizi diğer PC`lere
tanıtmanız gerekecek. Bilgisayar ismi kısmına sisteminize verdiğiniz
herhangi bir ismi Türkçe karakterler kullanmadan yazın. Aynı durum
çalışma grubu için isim verirken de geçerli yalnız aynı gruba dahil
etmek istediğiniz tüm bilgisayarlara aynı çalışma grubu ismi vermeyi
unutmayın. Bilgisayar tanımı kısmı doldurulmayabilir de. Artık Enter`a
basabilirsiniz. Dosyalar yüklenecek ve Windows sizden sistemi açıp
kapamanızı isteyecektir. Windows tekrar açıldığında sizden Microsoft
Network`a girmeniz için bir şifre soracaktır. İstediğiniz bir şifreyi
yine Türkçe karakter kullanmamaya dikkat ederek yazınız. Enter`a
bastıktan sonra şifrenizi tekrar yazmanızı isteyecek. Şifrenizi
tekrarlayın.
KABLOLARIN TAKILMASI
Yapacağımız son işlemlerden biri kabloların takılması. Eğer iki
bilgisayar kullanıyorsanız CAT5 Cross kablonuzu iki bilgisayarın
ethernet kartları üzerindeki yuvalara takın. Eğer ikiden fazla
bilgisayarınız varsa bir HUB`a ihtiyacınız var. HUB fiyatları son
zamanlarda oldukça düştü. Küçük bir network için 10Mbit`lik bir HUB`ı
60$`ın altına bulabilirsiniz. HUB`lar 5`lik * 8`lik * 16`lık vs. gibi
kullanıcı sayılarına göre sınıflandırılır. Eğer ileride sisteme birkaç
bilgisayar daha ekleyecekseniz HUB`ınızı bayiden buna göre almak
mantıklı bir hareket olacaktır. Ancak HUB`ınız da yer kalmadıysa ve
bağlamak istediğiniz yeni bir bilgisayar varsa bir HUB daha alıp iki
HUB`ı yine CAT5 kablo yardımıyla birbirine bağlayarak kullanıcı sayınızı
arttırabilirsiniz. Bilgisayarınızı HUB`a bağlamak oldukça kolay. Her
bilgisayarın ethernet kartını tek tek CAT5 kablolar yardımıyla HUB`a
girmeniz yeterli. Bilgisayarları hangi sıra ile girdiğinizin önemi yok.
Ayrıca HUB`ı adaptörü yardımıyla fişe takmak dışında bir işlem yapmak
zorunda değilsiniz.
PAYLAŞIM
Şimdi dosyalarınızı veya yazıcılarınızı paylaştırmayı düşünebiliriz.
Bunun için yine Denetim Masasından Ağ`a ulaşıp Ekle * Hizmetten dosya ve
yazıcı paylaşımınızı içeren Microsoft Ağları için Dosya ve Yazıcı
Paylaşımını seçmelisiniz. Gelecek pencereden sadece dosya veya sadece
yazıcınızı paylaştırma şansına sahipsiniz. İki defa tamam tuşuna basıp *
dosyalar yüklendikten sonra PC`nizi tekrar başlatmanız gerekiyor.
Şifrenizi yazıp networke login olduktan sonra Bilgisayarım`dan
hard-diskinize mouse’un sağ tuşu ile tıklayarak Paylaşımı seçin.
Buradaki pencerede Paylaşımın Adı kısmına diğer bilgisayarlar da hard –
diskinizin adının ne olarak görünmesini istiyorsanız belirtin. Alt
taraftaki erişim türü kısmından hard-diskinize erişenlere salt okuma
sınırlaması getirebilirsiniz. Bu durumda hard-diskiniz üzerinde kimse
değişiklik yapamaz * herhangi bir dosyayı silemez * sadece sizin
makinenizden dosya kopyalayabilir. Bu seçeneğin virüs girmesini de
engellediğini unutmayın. Ancak isterseniz Tam Erişim hakkı vererek
isteyenin hard-disk üzerinden istediğini yapabilmesini
sağlayabilirsiniz.
Elbette tüm hard-diskinize erişim vermek zorunda değilsiniz. Yukarıda
bahsettiğimiz işlemleri hard-diskinizdeki herhangi bir klasöre de
yapabilirsiniz. Yazıcınızı paylaştırmak için yapmanız gereken Başlat`tan
Ayarlar`ı oradan da yazıcıları seçmek. Açılan pencereden paylaştırmak
istediğiniz yazıcıya sağ tık yapıp paylaşımı seçin. Buradan yazıcının
adını belirleyebilir ve paylaştırabilirsiniz.
Bundan sonra networkünüzü kullanmaya başlayabilirsiniz. Masa üstündeki
ağ komşuları ikonuna tıklayarak diğer bilgisayarlardaki paylaştırılmış
dosyaları görebilirsiniz. Bu sisteme WinGate gibi bir proxy programı
ekleyerek internet erişiminizi de paylaşabilirsiniz. Ancak bir Exchange
Server ile farklı e-mail hesaplarını düzenlemek veya Fax Server ile her
bilgisayardan kolayca fax atıp alabilmek istiyorsanız bir server`a
ihtiyacınız olacak. İsterseniz kullandığınız bilgisayarlardan birini
server olarak atayın isterseniz ayrı bir bilgisayar alın. Ancak bunun
için NT gibi network kullanımına daha uygun bir işletim sistemi ve
profesyonel yardıma ihtiyacınız olacak.
NETWORK SEÇİMİ VE KURULUMU
Bir bilgisayar ağı kurmadan önce tasarım konusunda belli kararlar
almamız gerekiyor. Eğer küçük bir ağ planlıyorsanız* bu süreç oldukça
kısalmakla beraber kesinlikle önemini yitirmeyecektir. İlk olarak *
ağınızla hangi amaçlara ulaşmak istediğinizi belirlemek için bir
fizibilite ve sistem analizi çalışması yapmanız gerekiyor. Böyle bir
çalışma size doğru kit 'in seçiminde kuşkusuz çok yardımcı olacaktır.
YÖNETİCİ ATANMASI
Bu safhada yarı veya tam zamanlı bir ağ sorumlusu atamanız ve ona
gerekli yetkileri vermeniz akıllıca olacaktır. Ağın verimliliği
güvenirliliği ve güvenliği açısından sorumluluğun tek noktada toplanması
yararlıdır.
TEMEL ALTYAPISAL KARARLAR
Artık* ağ projenizi meydana getirme aşamasına geldiniz. Bu çalışmanın en
sıkıcı ve yorucu yanı kablo döşenmesidir. Ancak bu aşamada yapılacak
dikkatsizlikler ileride pahalı bir başağırısı kaynağınız olabilir.
Peki seçenekler ne ? İşte küçük bir liste:
Koaksiyel kablo veya korumasız telefon kablosu (UTP) kullanan 10 MB/sn
veya 100MB/sn hızında Ethernet (diğer adıyla 10BaseT)
4 veya 16MB/sn hızında Token Ring
100MB/s hızında Fiber-optik dağılımlı veya bakır dağılımlı Veri
Arabirimi (FDDI-Fiber Distributed Data İnterface- Copper DDI)
Asenkron Transfer Modu (ATM)*155 MB/sn
En iyi seçenek hangisi? Herhalde 10 MB/sn hızındaki kategori 5 UTP
üzerinden Ethernet *çünkü bu sistem oldukça ucuz ve genişletilmesi
kolay. Toptan alındıklarında daha da ucuzlayan Ethernet NICleri (Network
Interface Card) 100-200 dolara gibi fiyatlarla satın alabilirsiniz.
Kartların yazılım yoluyla ayarlanabilir olmasına dikkat ederseniz * hem
her değişiklikte PC'leri açmaktan kurtulur hem de şalter ayarlarının
kaybedilmesi olasılığını yok edersiniz. Ayrıca alacağınız kart * Novell
NE2000 standardı ile uyumlu olmalı ve çok kullanılan işletim sistemleri
için sürücülerle beraber satılmalıdır. Çalıştığınız teknisyenlerin çoğu
NICkonusunda deneyimli olacaklardır.
NIC'lerinizi koaksiyel kablolar yardımıyla birbirine bağlayabilirsiniz
ancak sisteminiz kablolarda meydana gelecek arızalara karşı savunmasız
olacaktır ve en küçük hasarda bütün ağ kullanım dışı kalacaktır.
Katagori 5 tipi UTP kullanılan sistemler ise bütün kablolar tek bir
kutuda toplandıkları için daha hızlı ve güvenilirdirler. Kablolardan
birinde meydana gelecek olan arıza sadece bir PC'yi etkiler.
Bu kutulardan biri olan Hewlett-Packard J2610A* fiyat verim oranı en
yüksek ürünlerden biridir. Küçük çalışma grupları için tasarlanan sekiz
kapılı bu kutu *250-350 dolar arasında fiyatlara bulunabiliyor. Kutuyu
aldığınızda yapmanız gereken tek işlem * kutuya NIC'lerden gelen
kabloları ön panel aracılığıyla bağlamak. Sonra Windows For Workgroups
kullanarak yazıcıları ve sabit diskleri paylaşabilirsiniz.
Ayrıca iki ayrı çalışma grubunuz varsa ve bunları birleştirmek
istiyorsanız* bir kutunun herhangi bir kapısını diğer bir kutunun
birinci kapısına bağlamanız ve bir düğmeye basmanız yeterlidir. Arka
panelde * koaksiyel * hatta fiber-optik kablo bağlantıları imkanı sunan
ve birçok ağı birleştirmeye yarayan modül yuvası ve bütün ağı
yönetebilecek bir PC bağlamak için bir kart girişi bulunuyor. Bu PC
yardımıyla kutuya bağlı terminalleri görebilir* bir kapının statüsünü
inceleyip değiştirebilir* LAN trafiğini ve aşırı yükleme verilerini
görebilir ve kutuyu sıfırlayabilirsiniz.
Diğer kablo şemaları* özel ihtiyaçlarınızın olmadığını varsayarsak *
maliyet açısından Ethernet ile baş edemiyorlar. IBM tarafından
tasarlanan Token Ring sisteminin çeşitli avantajları var. Yıldız
biçimindeki bu yapılanma cinsi 4MB/sn hızında olmasına rağmen 10MB/sn
hızında Ethernet kadar hızlı çalışıyor (eğer ağ çok yüklüyse daha da
hızlı. Koaksiyel Ethernet'den daha güvenli olan bu sistemin maliyeti de
oldukça yüksek tutuyor.
100MB/sn hızında Ethernet sistemlerine * bant genişliği önemli değilse
pek rağbet etmeyin. Yalnız kablolarınız ilerideki bir genişleme
olasılığına karşılık 100MB/sn hızında olsunlar. Kapasite sorunlarını
yeni bir kutu ekleyerek çözmek daha etkili oluyor.
Şu sırada hızlı Ethernet için üç standart rekabet ediyor ve yanlış seçim
yapma olasılığı hayli yüksek. Ayrıca seçim yaptığınızda yeni bir
teknoloji olan ATM hepsinin pabucunu dama atmış olabilir. Fiber-Optik
teknolojisiyle uğraşmanız gereksiz: bakır UTP'ler 100MB/sn Ethernet ve
hatta 155MB/sn ATM için bile yeterli oluyorlar.